مناجات المریدین
 نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نامهای دیگر | مناجات اهل ارادت |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| منابع شیعی | بحارالانوار • مفاتیح الجنان |
| تکنگاریها | سجادههای سلوک شرح مناجاتهای حضرت سجاد(ع) (محمدتقی مصباح) |
| زمان | روز جمعه |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امینالله • زیارت اربعین | |
مُناجاتُ المُریدین یا مناجات اهل ارادت، از مناجاتهای پانزده گانه نقل شده از امام سجاد(ع). وصول به خداوند و تقرب به او، وجود راههای گوناگونی برای وصول به مقصد آخرت و قرب الهی و ویژگیهای همسفران شایسته از موضوعات این مناجات است و ایشان احسان خداوند به بندگان مطیع خویش و رحمت و رأفت او در حق غافلان را به عنوان صفات ویژه خداوند بیان میکند.
منبع دعا
این مناجات در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است و علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روز جمعه تعیین کرده است.[۳]
آموزههای دعا
- برای رسیدن به خدا و تقرب به او، باید به درگاه او دعا کرد و از خودش کمک طلبید.
- کسی که خدا راه را به او نشان ندهد، هرگز به مقصود نمیرسد.
- شخصی که نزدیکترین راه را یافته، فقط در پرتو هدایت خدا موفق شده است.
- راههای گوناگونی برای وصول به مقصد آخرت و قرب الهی وجود دارد و راه مستقیم، نزدیکترین است.
- همسفران شایسته در مسیر تکامل معنوی، سه ویژگی دارند: ۱.با سرعت به سوی قرب الهی حرکت میکنند ۲.پایداری و استمرار در حرکت دارند ۳.اهل عبادتهای شبانه روزی و اهل خشیت در پیشگاه با عظمت خدا هستند.
- انسان برای پیمودن راه باید به پیشگامان راه تعالی و تکامل اقتدا کند.
- روشنایی چشم در لقای الهی است. (وَ لِقآؤُكَ قُرَّةُ عَيْنى) [۴]
- برجستهترین صفات پیشگامان راه تعالی و تکامل، عبارت است از: ارتباط مستقیم با سرچشمه کمال و تعالی، محبت خالصانه به خدا و ادراک لذت مناجات با او.
- بهشت و نعمت و دنیا وآخرت سالک الی الله فقط خداست. (يا نَعيمى وَ جَنَّتى، وَ يا دُنْياىَ وَ آخِرَتى) [۵]
- از صفات ویژه خدا، فضل و احسان به بندگان مطیع و رحمت و رأفت به غافلان است.
- علاقه و توجه پیشگامان طریق کمال و قرب، تنها به خدا جلب شده است و فقط به او رغبت دارند.[۶]
متن و ترجمه دعا
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
سُبْحانَكَ مَا أَضْيَقَ الطُّرُقَ عَلَىٰ مَنْ لَمْ تَكُنْ دَلِيلَهُ، وَمَا أَوْضَحَ الْحَقَّ عِنْدَ مَنْ هَدَيْتَهُ سَبِيلَهُ؟!
إِلٰهِى فَاسْلُكْ بِنا سُبُلَ الْوُصُولِ إِلَيْكَ، وَسَيِّرْنا فِى أَقْرَبِ الطُّرُقِ لِلْوُفُودِ عَلَيْكَ، قَرِّبْ عَلَيْنَا الْبَعِيدَ، وَسَهِّلْ عَلَيْنَا الْعَسِيرَ الشَّدِيدَ،
وَأَلْحِقْنا بِعِبادِكَ الَّذِينَ هُمْ بِالْبِدارِ إِلَيْكَ يُسارِعُونَ، وَبابَكَ عَلَى الدَّوامِ يَطْرُقُونَ، وَ إِيَّاكَ فِى اللَّيْلِ وَالنَّهارِ يَعْبُدُونَ، وَهُمْ مِنْ هَيْبَتِكَ مُشْفِقُونَ،
الَّذِينَ صَفَّيْتَ لَهُمُ الْمَشَارِبَ، وَبَلَّغْتَهُمُ الرَّغائِبَ؛ وَأَنْجَحْتَ لَهُمُ الْمَطالِبَ، وَقَضَيْتَ لَهُمْ مِنْ فَضْلِكَ الْمَآرِبَ، وَمَلَأْتَ لَهُمْ ضَمائِرَهُمْ مِنْ حُبِّكَ، وَرَوَّيْتَهُمْ مِنْ صافِى شِرْبِكَ، فَبِكَ إِلَىٰ لَذِيذِ مُناجاتِكَ وَصَلُوا، وَمِنْكَ أَقْصىٰ مَقاصِدِهِمْ حَصَّلُوا،
فَيا مَنْ هُوَ عَلَى الْمُقْبِلِينَ عَلَيْهِ مُقْبِلٌ، وَبِالْعَطْفِ عَلَيْهِمْ عائِدٌ مُفْضِلٌ، وَبِالْغافِلِينَ عَنْ ذِكْرِهِ رَحِيمٌ رَؤُوفٌ، وَبِجَذْبِهِمْ إِلَىٰ بابِهِ وَدُودٌ عَطُوفٌ،
أَسْأَلُكَ أَنْ تَجْعَلَنِى مِنْ أَوْفَرِهِمْ مِنْكَ حَظّاً، وَأَعْلاهُمْ عِنْدَكَ مَنْزِلاً، وَأَجْزَلِهِمْ مِنْ وُدِّكَ قِسْماً، وَأَفْضَلِهِمْ فِى مَعْرِفَتِكَ نَصِيباً،
فَقَدِ انْقَطَعَتْ إِلَيْكَ هِمَّتِى، وَانْصَرَفَتْ نَحْوَكَ رَغْبَتِى، فَأَنْتَ لَاغَيْرُكَ مُرادِى، وَلَكَ لَالِسِوَاكَ سَهَرِى وَسُهادِى، وَ لِقاؤُكَ قُرَّةُ عَيْنِى، وَوَصْلُكَ مُنَىٰ نَفْسِى؛ وَ إِلَيْكَ شَوْقِى، وَفِى مَحَبَّتِكَ وَلَهِى، وَ إِلَىٰ هَواكَ صَبابَتِى،
وَرِضاكَ بُغْيَتِى، وَرُؤْيَتُكَ حاجَتِى، وَجِوارُكَ طَلَبِى، وَقُرْبُكَ غايَةُ سُؤْلِى، وَفِى مُناجَاتِكَ رَوْحِى وَرَاحَتِى، وَعِنْدَكَ دَواءُ عِلَّتِى، وَشِفاءُ غُلَّتِى ، وَبَرْدُ لَوْعَتِى ، وَكَشْفُ كُرْبَتِى،
فَكُنْ أَنِيسِى فِى وَحْشَتِى، وَمُقِيلَ عَثْرَتِى، وَغافِرَ زَلَّتِى، وَقابِلَ تَوْبَتِى، وَمُجِيبَ دَعْوَتِى، وَوَلِىَّ عِصْمَتِى، وَمُغْنِىَ فاقَتِى، وَلَا تَقْطَعْنِى عَنْكَ، وَلَا تُبْعِدْنِى مِنْكَ، يَا نَعِيمِى وَجَنَّتِى، وَيَا دُنْيَاىَ وَآخِرَتِى، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانیاش همیشگی است
منزّهی تو، چه تنگ است راهها بر کسی که تو راهنمایش نباشی و چه آشکار است حق، نزد کسی که راه را نشانش دادی،
خدایا، ما را به راههای رسیدن به سویت بکشان و ما را از نزدیکترین راههای ورود به بارگاهت ببر، دور را بر ما نزدیک کن و دشوار و سخت را بر ما آسان گردان و ما را به آن بندگانت که با چالاکی بهسویت میشتابند و همواره درِ رحمتت را میکوبند، ملحق کن،
آنانکه در هر شب و روز تو را عبادت میکنند و از حرمت و ارجمندیات در هراسند، بندگانی که آبشخورها را برای آنان زلال کردی و به خواستههایشان با کامیابی رساندی؛ و آنان را بر جویندههایشان کامروا نمودی و از روی احسانت حاجاتشان را برآوردی و نهادشان را از محبّتت آکنده ساختی و از زلال چشمهات سیرابشان نمودی، اینان بهوسیله تو به لذّت مناجاتت دست یافتند و از حسن عنایت تو دورترین مقاصدشان را به چنگ آوردند،
ای کسی که بر روی آورندگان بر خویش، روی آورد و با مهرورزی بر ایشان بازگشت، بخشنده است و به بیخبران از یادش، دلسوز و مهربان است و برای جلب آنان به درگاهش با محبّت و عطوفت است،
از تو میخواهم مرا از کسانی قرار دهی که بهره بیشتری از تو دارند و برترین جایگاه را نزد تو نصیب خود ساختهاند و از دوستیات سهم برجستهتری به آنان رسیده و در معرفتت بهره بیشتری نصیب آنان گشته است،
همانا همّتم از همهجا بریده و تنها متوجّه تو شده است و شوقم بهسوی تو رهسپار شده است، پس تنها تو مراد منی نه غیر تو و شبزندهداری و بیخوابیام تنها برای توست نه برای غیر تو و دیدارت نور دیدگان من است و وصالت آرزوی وجودم؛ و حفظ اشتیاقم بهسوی توست، تنها در مسیر عشق توست شیفتگیام و در هوای توست دلدادگیام
و خشنودیات مقصود من و دیدارت نیاز من و جوارت خواست من و قربت نهایت تقاضای من است، آسودگی و راحتم در رازونیاز با توست، داروی دردم و درمان بیماری سینهام و خنکای آتش قلبم و برآمدن اندوهم تنها نزد توست،
پس در هنگام ترس همدمم باش و لغزشم را نادیده گیر و گناهم را بیامرز، توبهام را بپذیر و دعایم را اجابت کن و سرپرست مصونیتم و توانگری به هنگام تهیدستیام باش، مرا از خود جدا مکن و از خویشتن دورم مساز، ای نعمت و بهشت من و ای دنیا و آخرتم، ای مهربانترین مهربانان.
پانویس
یادداشت
منابع
- مصباح، محمد تقی، سجادههای سلوک شرح مناجاتهای حضرت سجاد(ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
- مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.